Bilim insanları, beynin yaşlandıkça sadece küçülmediğini, aynı zamanda belirli bir düzende şekil değiştirdiğini ve bu değişimlerin bilişsel bozuklukların erken işareti olabileceğini ortaya koydu.
İspanya’nın Tenerife adası ve ABD’nin Irvine kentinde yürütülen geniş çaplı bir araştırmada, 30 ile 97 yaş arası 2 bin 600’den fazla yetişkinin beyin taramaları incelendi. Araştırma, beynin alt ve ön kısımlarının genişlerken; üst ve arka kısımlarının sıkıştığını gösterdi. Özellikle beynin sol ve sağ hemisferleri arasındaki mesafenin artması, iletişim ve koordinasyon eksikliğinin güçlü bir göstergesi olarak kaydedildi.
Temporal lob genişlemesi hafıza sorunlarına işaret ediyor
Araştırmaya göre, birçok beyin fonksiyonunu kontrol etmekle sorumlu olan temporal lobdaki genişleme hafıza sorunlarıyla; parietal bölgelerdeki sıkışma ise planlama ve akıl yürütme gibi yürütücü işlevlerde bozulmayla ilişkilendirildi. Özellikle entorhinal korteks, Alzheimer hastalığında ilk etkilenen bölge olarak öne çıkıyor.
Araştırmacılar, beynin yaşla birlikte şekil değiştirerek bu hassas bölgeyi kafatasına doğru sıkıştırmasının, tau proteini birikimini kolaylaştırabileceğini ve hastalığın başlangıcını tetikleyebileceğini belirtti.
Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Niels Janssen, “Bu çalışma sadece beyin küçülmesini ölçmekle ilgili değil; beynin mimarisinin yaşa yanıtını görmek ve bu mimarinin hangi kişilerde bilişsel sorunlara yol açabileceğini öngörmekle ilgili” dedi.
MR ile erken teşhis mümkün olabilir
Bulgular, Nature Communications dergisinde yayımlandı ve rutin emar taramalarıyla beynin şekil değişikliklerinin erken dönemde tespit edilebileceğini gösteriyor. Böylece demans riski, hafıza testleriyle ortaya çıkmadan önce saptanabilir ve erken müdahale mümkün olabilir.
